مرز ارتباط

    1- وبلاگ حقگو بلوچ که بیش از یک ماه است که شروع بکار نموده است. این وبلاگ را جواد صادقی از جوانان خوش ذوق استان اداره می کند. جواد که از قدیمی های عرصه اطلاع رسانی است در این وبلاگ ، ذوق و سلیقه و خلاقیتش را در قالب یاداشتهای ماندگار در ژانرهای متفاوت نشان داده است. از طنز گرفته تا تحلیلهای جدی . طنز چواد ، که برروی شخصیت های مختلف سیاسی و اجتماعی و حتی اداری متمرکز بوده است دارای لطافت ها  و شیرینی های خاصی است. که گه گاهی با حساسیت و واکنش  برخی ها روبرو شده است. یادم می آید ، اواخر دهه 60 که مجله گل آقا  تازه چاپش شروع شده بود  ، پدرم همیشه گل آقا را می خرید و ما هم منتظر بودیم ببینیم ،  از دکتر حبیبی معاون اول رییس جمهور وقت چه کاریکاتوری کشیده شده و شاغلام با استکان چایی اش چه شوخی با دکتر حبیبی کرده است. پس هم این نوع طنز سابقه دارد و هم شیرینی های خاص خود را دارد. اما چه کنیم که فرهنگ نقد ستیز استان ما با این نوع طنز روی خوشی ندارد. جواد چند روری قهر کرد ، اما خوشبختانه امروز دیدم که برگشته است و از جواد می خواهم که محکم به راهش که بنظرم راه درستی است ادامه دهد و هروقت هم خواست با کسی شوخی کند و یا طنزی در مورد کسی  بنویسد  ، با اینکه هیچ جایگاه خاصی ندارم اما این ظرفیت را دارم که نقد و انتقاد از خودم را با هر نوع ادبیاتی که باشد ، با روی باز پبپذیرم.   

2- رازگو بلوچ که حقگو اورا آدمی : «خشن» که سفت و سخت به دیدگاهایش باور دارد ؛ معرفی کرده است و من او را جدی ترین آدم بلوچ می دانم. این روزها دیدگاهی جدید را وارد فضای مجازی بلوچ نموده است. بعد از وازگانی مانند : « نقد از درون » ، « اصلاح از درون » ، و « توسعه از درون» در وبلاگهای بلوچ ما شاهد دوره ای از رکود بودیم . اما رازگو نشان داد که : نقد از درون ، اصلاح از درون و نهایتا" توسعه از درون مستلزم شناخت ما از جامعه مان است. ما نمی توانیم نقدی جدی از خودمان داشته باشیم مگر اینکه بدانیم دنیا و ایران در مورد ما چگونه فکر می کنند. که « نگاه از بیرون» بدین منظور طرح شده است. البته  رازگو در نوشته های سریالی چند روز اخیرش بنظرم دچار یک چالش جدی شده است که آیا همه آنچه را که دوستان نویسنده طرح کرده اند را بنویسد یا خیر . اما نگاه از بیرون می تواند ما را در شناخت بهترمان یاری رساند تا ما از توهم و بهترین بودن بیرون بیاییم و ببینیم واقعیت لخت و تلخی  را که دیگران در مورد ما دارند. 

3- نوهان هم در پست اخیرش مطلبی نوشته است در مورد : عدالت اجتماعی در استان. مدتی قبل از کوهی مشرف بر یکی از روستا های استان به منطقه پایین دست می نگریستم . گستره دید و نگاه منطقه وسیعی را در بر می گرفت و قتی در پایین دست آمدم دیدم از آن نگاه خبری نیست و من حداکثر تا یک کیلومتری ام را می بینم و به تبع نگاهم نیز محدود می شد. اینها را عرض کردم تا بگویم از آن چیزی که نوهان زیاد در موردش صحبت نکرده است. برتری طلبی و خود برتر بینی بسیاری از بلوچ ها. خودبرتر بینی  صفتی است که در میان کسانی دیده می شود که عرض و افق دیدشان کوتاه است. نمی بینند دیگران را ، نمی بینندقوت و پیشرفت دیگران ، نمی بینند هوای آلوده ای را که سالیان سال است دارند استشمام می کنند. حرف که به میان می آید خودشان را و طایفه شان را بالاترین می دانددو دیگران را تحقیر می کنند. سال 85 بود در سرشماری آن سال ، مامور بودیم  که منطقه ای را سرشماری کنیم. . راننده ای داشتیم که من با او کار می کردیم. روزی حرفی از  او در میان آمد یکی از اقوام به من  گفت : راستی می دانی فلانی(منظور راننده ما)  «غلام» است!! از این سخن او  سخت بر آشفته شدم و گفتم نه اینکه الان که شما سردار زاده و خانزاده هستید ، تاجی بر سر این قوم و منطقه گذاشتید!!  بگذریم. که حتی در میان روشنفکران و تحصیلکردگان نیز همین مساله رایج است. در ایرانشهر بارها بر سر همین تحقیر دیگران و نازیدن به اجداد با خیلی ها ، که در بیرون برای خودشان نامی در کرده اند ؛ بحث کردم. بنظرم شرط اول ، گم شدن این تفکر شکستن طوایف و  گذر از جمع گرایی وحشتاک جامعه بلوچ  به فرد گرایی آرامبخش و پیش برنده  است. 

  سایت بلوچ پرس نیز به خانواده وبلاگها و سایتهای استان وارد شد. ورود این سایت را به عرصه اطلاع رسانی و خبری تبریک عرض می کنم . اما جالبتر خبری بود که به نقل از محمد سعید اربابی و از تولیدات اختصاصی در این سایت درج شده بود: درگیری طائفه ای نقشه دشمنان نظام است. انگار آقای اربابی هم فهمیده است که این تحلیلها کار را آسان می کند و  پوشش خوبی است برای کم کم کاریها و ناکارآمدیها. هر اتفاقی افتاد یک کلام ، می گوییم کار استکبار است و خلاص!!  

دو هفته ای هست که که یکی از امن ترین و بی حاشیه ترین مناطق استان ، درگیر اتفاقاتی عجیب و در عین دردناک شده است. بچه های دو پسر عمو با همدیگر درگیر شدند و یکی دیگری را به رگبار بسته و بعد از کشتنش ، خودش را نیز با تیز می زند و فعلا" در بیمارستان بستری است. جالب اینجاست که این قضیه ، هر لحظه می تواند به کشتاری دیگر ختم شود. 

چند سال قبل که اولین همایش طایفه ای با حضور شهید شوشتری در سنگان و با میزبانی طایفه کرد برگزار شد ، در هفته نامه مرز پرگهر نوشتم که این مدل امنیتی که با احیاءدوباره خوانین و سرداران همراه است و تسلیح طوایف را پیگیری می کند ، ممکن است در کوتاه مدت جواب دهد ، اما در دراز مدت ، خود باعث نامنی های بیشمار دیگری می شود. چرا که امنیت و ایجاد امنیت از آن دست موضوعاتی است که از پیچیدگی های خاصی برخوردار است. و نمی شود با یک نسخه سخت اینچنینی به امنیت رسید.

این واقعه که در چهارچوب این مدل امنیتی اتفاق افتاده است ، زنگهای هشدار را به صدا درآورده است . من با این مساله که دست هر آدم فاقد صلاحیت طایفه ای یک اسلحه دولتی داده شود بجای احساس امنیت ، احساس ناامنی می کنم. از دوستان و کارگزاران این بخش می خواهیم که تجدید نظر اساسی در این زمینه داشته باشند. بجای این مشارکت طوایف در امنیت ، می توان از مدلهای دیگر و کاراتر استفاده کرد...

    عبدالوهاب شهلی بر - دوست فرهیخته و جامعه شناس- با یاداشتی بسیار جامع  و تحلیلی دقیق تحت عنوان : «تقابل های بنیادگرایی مذهبی و فرهنگ فولکلوریک در بلوچستان» مهمان سایت تیاب بود. این یاداشت که در آخر آن با گزارشی از یک دیوان بلوچی با حضور «  استاد بهرام سوریزهی» همراه بود مرا برد به خاطره ای در چند سال قبل که بی ارتباط با یاداشت عبدالوهاب نیست. بهرام سوریزهی و دو پسرش ساکن خاش هستند. بهرام همانطور که عبدالوهاب گفته وارد هفتمین دهه از عمرش شده است اما اگر شما او را ببینید گمان می کنید بیش از 45 سال سن ندارد. ریش تراشیده ، سبیلهای خاص و کلاه بره ای همراه با لباسهای اتوکشیده و سفیدش از خواننده ای صحبت میکند ، که اگر نبود آن چیری که عبدالوهاب تحت عنوان « هژمونی بنیاد گرایی مذهبی » در استان از آن یاد کرده است؛ می توانست خواننده محبوب نسل  های مختلف بلوچ باشد. بهرام  ضمن اینکه خواننده ای خوش صداست ، موسیقی بلوچی را نیز خوب می داند و به بسیاری از مقامها و آواهای بلوچی مسلط است. بارها در منزلش به چنگ اش گوش سپرده ام . زمانی که به او گفتم موسیقی بلوچستان غربی نسبت به نوع شرقی اش از ریتمی کند تر برخوردار است ، در اجراهای بهرام که دو پسرش او را همراهی می کنند ، تغییراتی بوجود آمد و از آن پس ریتم موسیقی اش تندتر و شاد تر شد. 

اما آن چیزی که می خواهم روایت کنم ، مربوط به بهرام و گروهش نیست بلکه به گروه  رقیب آنها تعلق دارد که با نام تفتان و به سرپرستی « استاد محمد نور محب زهی » در خاش فعالیت دارد. چند سال( حدود سال 85)  قبل در زمانی که هنوز  هزمونی مذهبیون در اوج بود و دچار چالش از آن نوعی که عبدالوهاب اشاره کرده بود؛ نشده بود در هفته نامه مرزپرگهر یاداشتی نوشتم ،  تحت عنوان : محمد نور محب زهی مصداق و ترجمان زنده موسیقی سرحد. واقعیت این است که هنرمندان ما ، با توجه به جو هنر ستیزی که در استان ما مذهبیون حاکم کرده اند  و بی توجهی دولت  ، از لحاظ معیشتی در وضعیت خوبی بسر نمی برند و تقریبا" اکثر قریب به اتفاق آنها در وضعیت بد معیشتی  قرار دارند. محمد نور محب زهی و فرزندانش  هم با اینکه  بر موسیقی بلوچی و انواع سازها اشراف دارند و هم خودشان بسیاری از سازها مانند : ساز سرور (قیچک ) و....  را می سازند؛ دروضعیت بد اقتصادی  قرار دارند. اما هنرمند وقتی درونش ارضا و اقناع شد ، انکار  به شرایط بیرونی کار ندارد و همه نداری ها را نمی بیند. !!!! 

داشتم عرض می کردم ، در آن یاداشت ، از لیکو و زهیری گفتم و از گلایه های محمد نور محب زهی  از نداشتن بیمه ، از استفاده رایگان اداره ارشاد در مراسمها از آنها (همین گلایه را بهرام هم داشت) . در آن یاداشت جمله ای را به نقل از محب زهی نوشتم بدین مضمون : «.....وی از برخی افراد که ناآگاهانه با موسیقی که هیچ منافاتی با دین ندارد بلکه در خدمت آن هست  در ستیزند ؛ سخنها گفت » . منظور من و محب زهی از افراد مذهبیونی بودندکه به نقل از محب زهی بارها سازش را شکسته بودند. اما اسم نیاوردیم. مدتی گذشت روزی یکی از اقوام زنگ زد و گفت عده ای بخاطر مطلبی که در مرزپرگهر نوشتی کارت دارند. رفتم دیدم  روحانی زاده ای تحصیلکرده که خود هم مزین بود به نشانه های مذهبی ،بخاطر همان یاداشتم  مرا خواسته بود. در آنجا اول گلایه کرد که چرا در مورد محب زهی نوشتم با وجودیکه آدمهای تاثیر گزار و مهمی در شهر هستند . جواب دادم : به نظر من امثال محب زهی که به تنهایی دارند میراث فرهنگی ما را حفظ می کنند آدمهای ارزشمندی هستند و بقیه هم تریبون و رسانه در اختیار دارند که از آنها گفته شود اما محب زهی کسی را ندارد. می گفت که موسیقی در اسلام حرام است . عرض کردم : تا جاییکه من موسیقی محب زهی و بخش زیادی از مقامهای اصیل  موسیقی بلوچی را دیده ام در نعت خداوند و پیامبر اسلام هستند و از این لحاظ موسیقی می تواند در خدمت دین باشد. خلاصه این  خاطره در زمانی شکل گرفت که به تعبیر عبدالوهاب «  هزمونی بنیادگرایی مذهبی » رورهای پر رونقی را پشت سر می گذاشت. هر چند با عبدالوهاب در به چالش کشیده شدن این هزمونی موافقت دارم ،  اما به بنظر من با توجه به گرایشات عمیق مذهبی  که بالخصوص در منطقه سرحد وجود دارد این سلطه و استیلا  هنوز وجود دارد و نه تنها شکسته نشده است بلکه به چالش ها نیز به سختی واکنش نشان می دهد.

یاد مرحوم استاد عبدالحسین یادگاری به خیر! مرحوم از همسر اولش صاحب فرزندی نشده بود. از همسر دومش ، دو فرزند دختر داشت بنام : هانی و مهتاپ. همیشه می گفت : مهتاب نه مهتاپ که در زبان بلوچ جاری است. . در سانحه تصادف مهر 85 هم خودش از دنیا رفت و هم مهتاپش! 

اما امروز ما مهتاپی دیگر را از دست دادیم. هنرمندی که خودش مانند هنرش بکر ماند. و تنهای تنها در آرامش ابدی خفت.

به گمانم آخر سال گذشته بود که محمد بلوچزهی از عاشقان فرهنگ این دیار کامنتی داد که اگر از مهتاب عکسی داری برایم بغرست تا در یاداشتی که برای سایت انسانشناسی و فرهنگ می نویسم ضمیمه اش باشد .به یکی ازدانشجویانم که نسبتی با مهتاب داشت ، سپردم که عکسهایی از مهتاب تهیه کند. عاصم نوروزی - دانشجویم- عکسهایی ازمهتاپ را که با گوشی تلفن همراهش گرفته بود برایم آورد. هر چند این عکسها با کیفیتی پایین بود و برای خواسته محمد مناسب نبود ، اما عکسها گویای واقعیتی دردناک از زندگی هنرمندی بود که عمرش را بدون هیچ مونس و همدمی برای اعتلای هنر و فرهنگ این دیار گذاشته بود......

پیامکهای دوستان حاکی از این بود که مهتاب را ساعت 10 امروز به خاک می سپارند. هرچند بدلیل ماموریت نتوانستم در مراسمش شرکت کنم اما این سطور را بدرقه همت مهتاب می کنم . امیدوارم زمین کویری و کم حاصل بلوچستان از وجود مهتاب ها هر گز خالی مباد....

   1- امامت جمعه یکی از روستاها را بر عهده دارد. این روستا محل زندگی تیره های مختلف یک طایفه  و طوایف دیگر است. بدبختانه ، بعد از احیای شوراها توسط خاتمی در اواخر دهه 70 ، تیره ها مرزبندیشان شدت یافته است. در این روستا ، دهیارها و اعضاء شورای روستا بر اساس سهمیه از هر تیره انتخاب می شوند و دربرخی از دوره ها همه برای موفقیت و برد طایفه شان یه شهر می روند. از امام جمعه این روستا میگفتیم. او هم به تیره ای تعلق دارد و عصبیت قومی در او هم به شکلی عجیب موج می زند. جالب این است که همیشه در تنازعات یک طرف قضیه است و از همه جالبتر تریبونی است که در اختیار دارد ، همه مخالفینش را از پشت تریبون به باد انتقاد می گیرد!!! چندین بار مورد اعتراض قرار گرفته است اما شخصیتی که شکل گرفته است نمی شود براحتی تغییرش داد!!

2- لباس نو  ، کفش نو ، دستهای حنازده ، روز عید است. در بین  اهل سنت اعیاد دوگانه مذهبی جلوه و ابهت ویژه ای دارد. در این روز رنگها جلوه ای زیبا پیدا می کنند و بوی لباس نو و کفش نو حتی حس بویایی را حسی  دیگر می بخشد. افغانیها پرزرق و برقتر این روز را جشن می گیرند . گروه گروه مردم است که با اتومبیل و پای پیاده  عازم عیدگاه هستند. در عیدگاه هم جالب است علمای شهر در صف نخست جای گرفته اند ، البته  در سالهای اخیر جایگاه ویژه ای نیز ساخته شده است و باز علما حدود نیم متر بالاتر در زیر اتاقکی زیبا نشسته اند و نوبت به نوبت سخنرانی می کنند. . اما چند نکته جالب در کار علما  در این روز مشاهده می شود : اول : اختلافات آنقدر در میان آنان زیاد است که نماز عید را در چندین عیدگاه برپا می کنند . دوم: طیفی از علمای نزدیکتر که معمولا" منتسب به یک  یا چند حوزه علمیه هستند و از قدرت بیشتری برخوردارند و ارتباط نزدیکتری با مراکز قدرت ( مردمی و دولتی) دارند عیدگاه اصلی را  بدست گرفته اند. سوم: همه نمازگزاران می دانند که علمای صف اول بشدت با هم رقابت دارند و با هم کارد و پنیر هستند . در مورد اختلافاتشان  بحث زیاد است اما شاید برگردد به مزایا و موقعیت هایی که از آن خود می دانند ؛  مانند : منابع مالی برای تامین هزینه های  مدارس دینی ، بزرگی و....

3- بنظرم جای تحقیقی جامع  با عنوان : «تحلیل محتوای  خطبه های نمازهای جمعه و اعیاد در میان روحانیون سنی»  خالی است. عمده حرفهای طرح شده در نمازهای جمعه چیست؟ جالب است که جنس سخنان از یک  روحانی تا روحانی دیگر و حتی از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است. پارامترهای دیگری هم مانند سن ، محل و کشور محل تحصیلات در جنس حرفها تاثیر دارد. دانش آموختگان حوزه های پاکستان ، بیشترپراکنده و احساسی  صحبت میکنند و  اشعاری از علامه اقبال لاهوری چاشنی سخنانشان می باشد که باز این اشعار را با لحن خاصی ادا می کنند. ضمن اینکه تمرکز خاصی بر روی یک موضوع ندارند و بیشتر به زبان بلوچی سخنرانی می کنند.  . اما دانش آموختگان حوزه های داخل  کشور متاثر از نطقهای آن سر طیف با متد و روشی متفاوت تر به قضایا می پردازند زبان سخنرانی شان هم فارسی است .  بیشتر حرفها از مسائل و مواردمذهبی است ، اما اسلام سیاسی ، در این منطقه به شیوه خاص  در تریبونها ظاهر می شود.  . حضور و دخالت در انتخاباتها ، حرفهایی در حمایت از... ، انتقاد از مسولین شهر ، گهگاهی کوبیدن رقبا و... بخشی از صحبتها راتشکیل می دهد. 

4- اینجا هم نواندیشی دینی جایگاهی ندارد. دیدگاههای فقهی محض حاکمیت دارد . شریعت سفت و سخت متاثر از مدارس پاکستان غلبه دارد. تکثر  تحمل نمی شود و بدعت تلقی می شود.  در سالهای اخیر بخش مهمی از این تریبونها بر علیه اندیشه های متفاوتر و یا  نوتر مذهبی مانند : اهل حدیث و سلفی ها ، اخوانی ها ، مودودیها بکار رفته است. آنقدر فضای شدیدی علیه نگرشهای دیگر حاکم است که خیلی از این نگرشها به فعالیتهای زیز زمینی و محفلی روی آورده اند. تک صدایی و حق فقط با صدای ماست به شدت شنیده می شود. من هیچ تعلقی به ابوالعلاء مودودی ندارم اما برایم جالب بود که چند سال قبل یکی از عوام که با یک روحانی دعوا کرده بود مدام بجای فحش از  از واژه «مودودی » استفاده میکرد!!!! 

  1-  من یکی از شنوندگان  گاه و بگاه رادیو ایران و همچنین از بینندگان شبکه های مختلف تلویزیونی هستم. شبکه استانی را هم می بینم.  آن چیزی که محرک نوشتن این بند از یاداشت شد رویکردی واحد و توصیه شده در تمام برنامه های صدا و سیماست. فرقی نمی کند اخبار باشد ، تحلیل خبر باشد ، برنامه خانواده باشد ، برنامه فرهنگی باشد همه و همه بر اساس یک دستور العمل و بخشنامه واحد کار می کنند. براحتی می شود قالب و ساختار را دید و کنشگرانی که مکلفند بگویند و تحلیل کنند آنچه را که به آنها توصیه شده است. کارشناس خانواده اش مکلف است طوری حرف بزند و تحلیل کند که خدشه ای در آن نسخه واحد پیش نیاید . مفسرین خبرش باید بر اساس رویکردهای از پیش تعیین شده تحلیل کنند.   البته صدا و سیمای ایران فقط اینجوری نیست. بسیاری از کانالها و شبکه های خارجی نیز هم بر همین مبنا کار می کنند اما آن چیزی که مثلا" شبکه خبر و شبکه بی بی سی را از هم متمایز می کند حرفه ای بودن شبکه بی بی سی است. بی بی سی آنقدر حرفه ای عمل می کند که به سادگی متوجه جهت دار بودن اخبار و تحلیل های مفسران آن نمی شویم . اما امان از غیر حرفه ای بودن شبکه های خودمان و امان از تک صدایی در رسانه های ملی !! 

2- مرحوم ایرج قادری در یکی از فیلمفارسی های قبل  از انقلابش ، مامور پلیسی را که جانش را برای امنیت مردم به خطر می اندازد را با نام «قهرمان » خطاب می کند. به ظن من در این آشفته بازار که به هر کس و ناکسی به ناحق « قهرمان» اطلاق می کنیم.جا دارد که از قهرمانان  واقعی مرد سخن بگوییم که جانشان را برای امنیت و آرامش مردم گذاشته اند. دیروز تقریبا" ساعت 12 با صحنه جالبی روبرو شدم.از این دست صحنه ها را دوبار در زندگی ام دیده ام. یکبار شاهد اسید پاشی در شهر خاش  در سال 86 بودم و اینبار در ایرانشهر شاهد دزدی در روز روشن و در در یکی از نقاط پر تردد ایرانشهر . جوانی با موتور سیکلت به کودکی دو چرخه سوار حمله کرده بودو میخواست گوشی تلفن همراهش را برباید. که خوشختانه با دخالت ما ناکام ماند و در رفت. بنظرم نا امنی  در استان ما که هر بار به شکلی بروز می کند ، موجی دیگر از ناامنی ها و به شکلی دیگر شروع شده است. که باز این ناامنی ها ریشه اقتصادی دارد. شاخصی داریم در اقتصاد بنام شاخص فلاکت که از ترکیب نرخ بیکاری و نرخ تورم بدست می آید. با نرخ بالای تورم(  قیمت برخی از کالاهای مورد نیاز خانوارها نسبت به مدت مشابه سال قبل بیش از 120 درصد رشد داشته اند)  و بیکاری که در منطقه وجود دارد این شاخص رشد یافته است. هرچه این شاخص نرخ بالاتری را به خود بگیرد به ناامنی بیشتری می انجامد. باید اذعان کرد که تمام دستگاههای امنیتی با شدت و ضعف و ایراد و اشکال دارند برای ایجاد امنیت تلاش می کنند اما شاخص فلاکت کار خودش را کرده است. و حجم جرم فراتر از توان و اراده پلیس رشد یافته است و اینطوری است که ضریب  احساس امنیت و خود امنیت روندی کاهنده یافته است. اما در آخر عرایضم در این بند خطابم به کنشگران حوزه امنیت است: می توانید قهرمانان واقعی این ملت باشید اگر .....

3- نوهان درپبست اخیرش از تریبونهای حرف زده است که در اختیار روحانیون استان ما قرار گرفته است. واقعیت این است که از آغاز دهه هفتاد شمسی با توجه به برخی اتفاقات اقبال توده ها و عوام به سمت روحانیون پیش رفت. روحانیونیکه هم مساجد را که محل عبادت خالص برای خداوند است را در اختیار گرفتند و هم دارای مدارس و حوزه های علمیه بودند و هم  ساختارهای توده ای تر مانند جماعات تبلیغ ،  را که بین توده ها کار می کرد را در اختیار داشتند. و باز از منابع مالی مردمی  نیز برخوردار بودند.  از طرف دیگر با اشتباهات پشت سرهم سیاست های حکومتی  در منطقه ، اقبال و توجه مردم به روحانیون از حالت و صبغه زمینی گذشت و نوعی تقدس آسمانی  در رابطه  مریدی و مرادی بین مردم و روحانیون بوجود آمد. با این رشد سریع  روحانیون ،   گروههای ذینفوذ دیگر یا  به حاشیه رانده شدند و یا برای تداوم نفوذشان سعی کردند که در زیر پرچم روحانیون قرار بگیرند. نوهان این پرسش را طرح کرده است که چقدر روحانیون با نفوذی که در میان توده ها  داشتند و اقبالی که مردم به آنها نشان داده اند پیگیر مطالبات مردم بوده اند؟ 

 نوشته بودم که در این پست سعی دارم بپردازم به نوشته آقای طوقی. بنابر سنت رازگو بلوچ نوشته آقای طوقی را با رنگ سیاه و جواب خودم را با رنگ قرمز می آورم.: 

طوقی: بر حسب وقت و اتفاق به وبلاگهای بلوچستان سر می زنم .همه در یک نکته اشتراک نظر دارند و آن (توسعه)است هر کسی به فراخور علاقه و محور مطالعاتیش حرفهایی برای گفتن دارند و ذهنیات خود را بر صفحات وب می ریزند در این بین بعضی با حرکت لاک پشتی خود را پشت مشکل عدم توسعه یافتگی پنهان کرده اند و حرفهای از جنس دگر اندیشی می زنند که ممکن است عوامل مختلفی در این بین دخیل باشد.

مرز ارتباط: بله درد استان ما توسعه نیافتگی است که در فقر ، بیکاری ، اعتیاد و سایر آسیب های اجتماعی بروز و ظهور پیدا کرده است. واکثر وب نویسان بلوچ بالخصوص اینجانب بیشتر تمرکزم براین مساله است. منظورتان را از حرکت لاک پشتی نمی دانم و این که خود را پشت توسعه نیافتگی پنهان کرده اند و حرفهای دگر اندیشانه می زنند خود حکایتی دارد عجیب از ستیز با اندیشه در جامعه ایرانی. باید مثل من بیندیشی ، باید تفسیری را که من از دین دارم بپذیری ، شک و تردید که آغاز کاوش علمی است را بر نمی تابند. در بحث کارآفرینی ، خلاقیت و نوآوری آغاز راه یک کارآفرین است. خیلی برایم سوال بود که چرا کارآفرینی در استان پا نمی گیرد و چرا ما نتوانستیم کارآفرینان بزرگی داشته باشیم در کنار عوامل مختلفی که مطرح هستند خلاقیت کشی و نوآوری ستیزی که ریشه در فرهنگ دینی ما دارد  و هر اندیشه نویی را « بدعت » تلقی می کند ؛ به عنوان یکی از عوامل مهم در موانع کارآفرینی مطرح است. دگر اندیشی و متفاوت فکر کردن  اگر در مسیر توسعه باشد ، نشانه بدی برای جامعه نیست و بنظرم آغاز ساختن است و نه تخریب. 

طوقی:این نویسنده ها بر حسب شور جوانی شاید و باز هم شاید دچار نادانی جوانی هستند.بعضی وقتها آن حس جوانی و خواندن بعضی از کتب آنها را دچارتوهم خود برتر بینی علمی کرده است می خواهند نظریات متفاوت از عموم جامعه ارائه دهند و این را برای خود یک برتری تلقی می کنند. متاسفانه جسارت را به حدی می رسانند به گمان خود زیرپوستی حرفهای ضد دینی را مطرح می کنند و نقایص عقلی خود را با ایجاد شبهه در مسلمات دینی پوشش می دهند و از نوشته هایشان بر می آید کمترین مطالعه را در مورد دین دارند .

مرز ارتباط:شور جوانی و نادانی جوانی !! بله ! شور جوانی و دغدغه و دردی که که در وجود خیلی از این وب نویسان که مورد تفقد جنابعالی قرار گرفته اند آنها را واداشته که از این تریبون حرف بزنند ، اما طوقی عزیز ! « نادانی جوانی» حرف غیر بهداشتی است که از شما و شخصیت شما بدور است. تا جاییکه من از وب نویسان مورد خطاب شماآگاهی دارم ، آنها اهل مطالعه اند . چندی قبل بحث داشتیم با دوستی که معتقد بود هر کتابی را نباید خواند . این دوست مذهبی ما معتقد بود که این کتابها ریشه های تردید را در دلها می کارد . عرض کردم یعنی آنقدر استدلال های ما ضعیف است که از اندیشه های دیگر  می ترسیم !! اگر اندیشه از زیربناهای قوی فلسفی و علمی برخوردار باشد دیگر ترس معنا ندارد. . توهم و خودبرتر بینی !! آقای طوقی کمی با خودمان صادق باشیم آیا ادبیات شما از یک موضع بالا به مساله نگاه نمی کند. خود برتر بینی شما چطور قابل توجیه است؟  متاسفانه بدلیل خیلی از مسائل یک خود برتر بینی شدیدی در بین  خیلی از مذهبیون  مشاهده می شود . این خود برتر بینی باعث شده است که خیلی از افراد صاحب اندیشه دیگر را اصلا" داخل آدم حساب نکنند!!! توهم از توهم زیاد حرف نزنیم. که خود حکایت عجیب و غریبی دارد. نظریات متفاوت ! نه اینجور است . آقای طوقی طرح اندیشه متفاوت جسارت نیست و ضمن اینکه تا حالا حرفهای ضد دینی ندیدم طرح شود . از طرف دیگر باید به آزادی بیان و عرضه همه اندیشه ها احترام بگذاریم.  اگر این اندیشه با عقایدمان جور نمی آید تخطئه و کوبیدن راهش نیست.

طوقی: و با کمال تاسف برای خود و هم ردیف خود صفت روشنفکر و اندیشمند را مثل نقل و نبات هدیه می کنند و این تاریک اندیشی خود را توجیه می کنند .

مرز ارتباط: آن چیزی که شما از آن صحبت می کنید بحث های روشنفکری بلوچ است که ماههای قبل در وبلاگهای مورد بحث شما به آن پرداخته شده است . آقای طوقی ! کسی که صاحب فکر و اندیشه ای باشد و دغدغه اجتماع و مردمانش را داشته باشد و برای بهبود وضعیت جامعه اش تلاش کند روشنفکر است. حالا اگر این مطلب را برای کسی بکار رفته است ، به احتمال زیاد با این تعریف سازگار بوده است. راستی شما را چه بنامیم؟؟؟

طوقی:به راستی شیطان گناه انسان را زیباه جلوه می دهد .آقایان و خانم های محترم مرز انتقاد سازنده را از تخریب بشناسید.

مرز ارتباط: مفهوم شیطان خیلی تعریف دارد بنابراین از آن رد می شویم. اما خیلی خوب شد که از انتقاد از نوع سازنده اش بحث کردید. آقای طوقی بنظر شما وقت آن نرسیده است که نقد از درون را  بیاوریم در ماشین مذهبی استان. معتقدم ساختار مذهبی استان  بدلیل شرایط سیاسی و حاکمیت فقهای شیعه ، حاشیه امنی پیدا کرده است. تا حالا هر انتقادی که از این ساختار بعمل می آمده  را با حربه « جاکمیت سوء استفاده می کند» در نطفه خفه می کرده است. دیگر کار از انشاء الله و ماشائالله و مصلحت  گذشته است و این ماشین عریض و طویل که خط تولید پر محصولی هم دارد ، تک صدایی را پیشه اش ساخته و  آسیب های مهمی در درونش بوجود آمده است   این جریان باز به نوعی در دام تمامیت خواهی افتاده است و در  تمام شئون دخالت می کند.  بنابراین باید به نقد از این جریان پرداخت البته از نوع سازنده اش. 

طوقی:دین و دیانت آن ماه تابانی است از غیل و غال ما زمینیان از حرکت خود باز نمی ایستد .هنر این است ما قطره ها خود را به دریای بی کران اسلام ،قران و سنت حضرت رسول (ص) غلطان ،خزان ؛و شتابان برسانیم تا ان شاءالله مرواریدهای گرانبها شوییم .نه اینکه در طول مسیر گرفتار طوفانها و رودها و جوهای کوچک شویم و از اتصال به دریا باز بمانیم ......راه سخت است و دشوار ....به خودمان رحم کنیم زیر چراغ هدایت قرآن تاریکیهای جسمی و روحی خود روشن کنیم از این چراغ فاصله نگیریم زندگی بدون این چراغ حرکت کردن در کوچه تنگ و تاریک و پر از چاه و چاله است .

مرز ارتباط: ارشادات خوبی است.

طوقی: باز هم مجبورم خاطرات بد دهه چهل و پنجاه را یاآور شوم که عده ایی با ساده اندیشی وارد گرداب توده گری شدند و ذهنیت عوام و خیلی از علما را از درس و دانشگاه مکدر کردند که به فضل خدا و وقوع انقلاب آن ذهنیت از بین رفت حال جامعه ما دیگر نه پذیرای افکار ضد دین را دارد و نه به فضل خداوند اجازه رشد افکار انحطاطی را می دهد

مرز ارتباط: قیاس وبلاگ نویسان با مارکسیستها درست نیست. ضمن اینکه باید گفت با وجود ایراد و انتقادات فراوانی که بر مارکس و کسانیکه در سنت مارکس کار می کنند؛ وارد است اما هنوز این بنیان فکری در علوم انسانی حضور دارد. البته شرایط آن زمانم هم شرایط خاصی بوده است که با الان قابل مقایسه نیست . ضمن اینکه وبلاگ نویسان مورد اشاره شما که کافر نیستند!!!اگر نقد و انتقاد انحطاط است پس زنجیر بگیر و ببند تان را آماده کنید!!

طوقی:پس اسلام صدر و ذیلی ندارد همه برادر و برابرند در اسلام واقعی کسی احساس تنگی جا و منصب و منیت نمی کند اگر ایمان واقعی داشته باشیم نکند خدای نکرده عقده شخصی در ما ایجاد شود و احساس مشهور شدن در ما ایجاد شود حال با این پندار که ما حرف تازه می زنیم از عوام و غیره بهتریم با ایجاد شبهه درآموزه های دین در خود احساس فرد و یا افراد ایده لوگ داشته باشیم با این فریب نفس و شیطان مبارزه کنیم در پایان فکر نمی کردم در جامعه اسلامی روزی مجبور باشم در دفاع از دین مطلبی بنویسم اگرچه خود را کوچکتراز آن می دانم مدافع دین باشم .خدایا چنان نگاهی ده نه خود را ببینیم و نه رضایت نفس را آنچه که رضایت درگاه بزرگ شماست آن کنیم و آن ببینیم  

مرز ارتباط: نادان شدیم به عقده ای بودن هم متهممان کردی!!! باشد هر چه از دوست رسد نکوست!!طوقی عزیز! اگر طالب شهرت بودیم مثل خیلی ها  الان وضعیتی بهتر از این داشتیم. دغدغه تان در مورد دین قابل ستایش است ، اما با این حرفها دین باوری  را از دل خیلی ها پرواز می دهید. بهتر است به گونه ای دیگر حرف بزنید و عمل کنید. 

آقای طوقی ، ببخشید قصد جسارت نداریم . موفق باشید. 

حسين طوقي از وب نويسان قديمي استان ، در پست اخيرشان حرفهاي جالبي زدند. سعي كردم از نوشته شان با ابراز نظري رد شوم ، اما از آنجا كه  رویکرد قکریشان که در نوشته شان با ادبيات مخصوصش نمودار شده  ، بر فضاي فكري استان غلبه دارد و هر فكري را با همين حرفهاي چماق گونه كه بر سرش مي كوبند ، ضربه مغزي مي كنند بر آن شدم تا بر نوشته ايشان ، تاملی جدي داشته باشم. قبل از پرداختن به پاسخ اينجانب  که در پست بعدی خواهد ، ابتدا نوشته جناب آقاي طوقي .

بسم الله الرحمن الرحیم برای خودم و بعضی از وب نویسان بلوچستان

      1- روزنامه جمهوری اسلامی ، روایتی داشت : از فقر و فلاکت « یک مادر » در اصفهان. مادری که برای سیر کردن چهار فرزندش هر روز در جلوی یکی از رستورانهای عباس آباد اصفهان ، که محله ای اعیان نشین است ؛ منتظر است تا غذاهای دور ریخته جمع کند و به منزل ببرد. یاد جوجه گنجشکها افتادم ، که دهنشان باز است و منتظر گنجشک مادر هستند تا با توشه ، قوت روزانه شان را بیاورد. نمی دانم شما هم با چنین مادرانی  فقیر و بی چیز که عاجزانه از شما ، پولی ، نانی و... می خواهند؛ روبرو شده اید؟  آیا شما پرخاش صاحب رستوران را دیده اید که از ورود زنان بینوا به داخل رستوران  یا پیتزا فروشی برای پایین نیامدن کلاس و مشوش نشدن ذهن مشتریان ، جلوگیری می کند؟ آیا می دانید که فقر دارد روز بروز شیوع بیشتری می یابد و بسیاری از خانواده های آبرومند برای تهیه مایحتاجشان با مشکل روبرو شده اند؟ راستی چقدر درآمد دارید ، اگر زیر 946 هزار تومان ، درآمد دارید به فکر شغل دوم یا سوم باشید که زیز خط فقر هستید.  

2- به تنهایی انسان معاصر می اندیشم . به آدمهایی که با وجود شبکه های ارتباطی گسترده ای که در اختیار دارند و دور برشون همیشه شلوغ است ، باز تنهایند. نمی دانم می توانید تصوری از تنهایی آدمهایی داشته باشید که به گمان همه دارای روابط اجتماعی گسترده هستند ، اما تنهای تنهایند؟ آدمهایی که هیچ اشتراک عقیده ایی با جامعه ایی که در آن زندگی می کنند ، ندارند. چند روز قبل بود که مستندی دیدم از حجت چابهاری . انسان سرگشته ای که توان تحمل ، آدمها را از دست داد و سر به بیابان زد و همنشین امواج دریا شد. امروز هم سرگذشت ، مهاجری دو جنسیتی افغانی را می خواندم که از اینسوی وحشت جامعه سنتی  افغانستان ، بعد از آوارگی و مشکلات فراوان بدانسوی جهان گریخت. براستی راز تنهایی و سرگشتگی انسان معاصر چیست؟ آیا پیچیدگیهای انسانی را نسخه یکسان پیچیدن، درمانگر است؟

3- نمی دانم چرا هر وقت واژه « قانون» را می شنوم بی اختیار بیاد دو ماهی می افتم که در سربازی و در پادگان دوره آموزشی را طی می کردم. قانون در ارتش جلوه و ابهت دیگری دارد. بیدار باش ساعت 5 صبح . ورزش صبحگاهی ، نظافت ، نگهبانی ، احترام نظامی ، ورود و خروج ، مرخصی و... همه با زور و ترس با بالاترین کارایی و عملکرد اجرا می شد. و تخطی از قوانین هم تنیبهات خاص خود را داشت. حالا چرا از قانون می گویم.چند روزی است که ، قانون گریزی و عدول از قوانین در ایرانشهر توجهم را بسیار به خودش جلب کرده است. کافی است شما ،  با اتومبیلتان چند دور در خیابانهای این شهر بزنید . یاد ضرب المثل :« مگه اینجا شهر هرته» می افتید. چه آشفته بازاری دارد قانون گریزی در این شهر . من همیشه معتقدم قوانین در کشورمان ، از تحولات اجتماعی ، جهانی و تکنولوژیک عقب هستند و بعد اینکه خوب هم  اجرا نمی شوند. اما رعایت  همین قوانین ناقض مطمئنا" ، آرامش خاطر و امنیتی را هر چند با ضریب کمتر ببار می آورد. 

4- نمی دانم چقدر خواننده « وبلاگ مجید دانشور » هستید. همه تان به نوعی او را تخطئه می کنید و حرفهایش خوشایندتان نیست. من هم به نوعی با نوع ادبیات به کار رفته در وبلاگش مشکل دارم. اما چرا از مجید حرف می زنم . مجید  منتقد طبقه ای است بنام روحانیت سنی. با وبلاگش کار ندارم ،  من از نقد و تاثیری که نقد بر اصلاح رفتار و عملکرد دارد حرف می زنم.  اگر طبقه یا جریانی خود را از جریان دائمی نقد دور نگه دارد و به نوعی نقد را برنتابد، مانند آب راکدی می شود که از درون می پوسد. و بوی تعفنش سر و صدای همه را در می آورد. جریان روحانیت سنی هم اینگونه شده است. سالهاست که  در حاشیه امنی که دیگران برایش به وجود آورده اند ، با طیب خاطر به یکه تازی و ترکتازی مشغول است و با  تریبونهای مختلفی که در اختیار  دارد ، نوعی تک صدایی را در جامعه بلوچستان بوجود آورده است  . این جریان نیاز به نقد از درون دارد ، نیاز دارد که به یک ریکاوری محکم  دست بزند. من الانکه دارم این نوشته را می نویسم حداقل می توانم صدای اعتراض بسیاری از منتقدان جدی این قشر را از لایه های مختلف اجتماع  بشنوم. دوستان مولوی  گرامی! شما  که معصوم نیستید آدمهای عادی هستید مثل همه آدمها و با اشتباهات فراوان. پس جریان نقد از خودتان را پس نزنید و با دقت گوش کنید و در رفتارهایتان تجدید نظر کنید.

«جهانی بیندیشیم بومی عمل کنیم

این تنها یك شعار نیست بلكه یك تذكر به مسئولین نیز هست كه اندیشه وفكر خودرا مانند اندیشه ی جهانیان اما به روش بومی در شهرستان به انجام برسانند وتمام مشكلات مردم روزی به پایان برسد ویك شهرستانی نمونه درسراسر كشور از هر لحاظ داشته باشیم به امید همچین روزی.  «پیام لوگوی وبلاگ ایرانشهر نیوز.»

چند هفته ای است ، فضای مجازی میزبان وبلاگ نویس نوجوانی است بنام دانیال افرازه که وبلاگی دارد بنام ایرانشهر نیوز.  دانیال فرزند حاج ابراهیم افرازه از نیکان شهر ایرانشهر است. مادر دانیال هم خانمی فهیم و فرهنگی است که در دانشگاه هم تدریس می کند. سال گذشته سال خوبی برای ابراهیم افرازه نبود. در رقابتهای داغ انتخابات مجلس  ایرانشهر ، افرازه نتوانست کرسی سبز بهارستان را از آن خود کند. و رقیب جوان و تازه نفسش محمد سعید اربابی در آخرین ساعت شمارش آراء از وی پیش افتاد. ا

دانیال شروع خوبی داشته است . آن چیزی که از نسل جدید استان انتظار می رود همین است. مطالعه ، کسب مهارت و دانش  و به کار بندی آن در جهت توسعه استان . از دانیال در آینده بیشتر می شنویم. 

نان را از من بگیر،

اگر می خواهی هوا را از من بگیر 

اما خنده ات را نه ! (پابلو نرودا)

  آمار ها و پژوهشها نشان می دهد که ایرانیها مردمانی شاد نیستند. به نقل از یکی از روانشناسان ، حدود 22 الی 25 درصد مردم ایران دجار اختلالات روانی  هستند یعنی از هر چهار ایرانی یک نفر دارای عارضه های روانی است. بدبختانه  بر اساس آمارها ، زنان ایرانی  بدلایل متعدد بیشتر در معرض بیماریهای روانی نظیر افسردگی هستند. 

  یاد و خاطره دکتر پورافکاری استاد درس مردم شناسی به خیر. پیرمردی که در جواب سوالهای متعدد و بو دار دانشجویان می گفت: « من فقط برای تماشای جهان آمده ام !!» . دکتر پورافکاری ، استناد می کرد به پژوهشهایی که در تاریخ باستان ایران  در مورد علائق و ویژگیهای ایرانیان صورت گرفته است و می گفت : تمام روزهای سال را ایرانیها به مناسبتهای مختلف جشن می گرفته اند و بریده ای از روزنامه ای نشان می داد که نام تمام جشن های ایرانی در آن نوشته شده بود. اما براستی چه  شد که ایرانی همیشه شاد ، نا شاد شد؟  چه اتفاقی افتاد که هم اکنون اختلالات و بیماریهای روانی مختلف در کمینش نشسته اند؟ 

هفته قبل بود که یکی از دوستان را دیدم . دوستم می گفت آنقدر از فضای گرفته و عبوس این شهر دلم گرفته است که متقاضی  انتقال به یکی از مناطق مرکزی کشورشده ام. دیدم بی ربط نمی گوید ، اگر چندی قبل از مهاجرت دکتر خردمند به شیراز گلایه مند بوده ام.  به مساله مهاجرت که با  تمرکز نگریستم  ،  به این نکته رسیدم که نباید با توجه به این ساختارهای « شادی ستیز »  از مهاجرتهای نخبگانمان دلگیر شد . اگر مطالعه و مشاهده ای سر انگشتی و غیر حرفه ای از ساختارهای اجتماعی  استان ، ارزشها و عناصر فرهنگی و آن چیزی که بنام مذهب به خورد این مردم داده می شود ؛ داشته باشیم ،  متوجه « شادی ستیز » بودن و تاکید بر غم و گریه در تمام ارکان فرهنگی و اجتماعی می شویم. 

در صف نان ایستاده ایم . نمی دانم چرا هر چه قیمت نان بالاتر می رود و کیفیت نان پایینتر ، باز صفهای خرید نان شلوغتر. صدای شادی و بوغهای ممتد و  صدای بلند موسیقی «بادا  بادا مبارک بادا » کاروان حامل داماد- باز در اینجا بدلیل مرد سالاری ، عروس را مثل بقیه جاها به خیابانها نمی آورند!! -  باعث می شود که نگاهها از نگاه به شاطر و نانهای گرانقیمت ، به طرف کاروان اتومبیلها بچرخد. زنهایی در داخل یکی از ماشینها ، کف زنان ، هلو هالوکی بلوچی می خوانند. یکی از کسانی که در صف نان ایستاده است ، با لحن و ادبیات ملای مسجدشان می گوید : « خدا نکند بلوچ به شهر بیافتد ،  حتی زنهایشان  اینچوری رسوا شده اند » . بدون معطلی گفتم : «عزیزم ! ، با همین حرفها بوده است که الان افسردگی در جامعه بخصوص افسردگی زنان  بیداد می کند و همه دارند روانی می شوند . این زن بدبخت نباید بخندد ، نباید لباس شاد بپوشد ، نباید آرایش کند ، نباید شادی اش را در جامعه نشان دهد که در جامعه باعث فساد شده و دل ضعیف و مریض مردان نامحرم به لرزه در می آید».

 ساختارها شادی ستیزند علاوه بر آن ، عده ای جاهل مذهبی نما ، باز عروسیها را از خاصیت و ذاتشان که محل شادی است ؛ انداخته اند. این مساله در میان پدر سالاری مذهبی که در سرحد رخ داده است بیشتر نمایان است.  خیلی از عروسیها ، دیگر هیچ لذت و شادی ندارد. چنگ ها و سازها را شکسته اند. رقص های بومی و اصیل که در میان مردم وجود داشته با سلطه مذهبیون ، فراموش شده است در یک کلام عروسیها ، شبیه مجالس پرسه و عزاداری شده است. در جایی نشسته بودم ، عده ای از همین تیپ که عرض کردم ، بادی به غبغب انداخته و می گفتند که بالاخره  تا حد زیادی موفق شدیم ،  مظاهر بی دینی در عروسیها را از بین ببریم!!!

شادی حق مردم است . بترسید از روزی که تمام ارزشهایتان توسط نسل جدید به هیچ انگاشته شود. 

   

در چند پست  قبل بحثی داشتیم در مورد بومی گرایی ، به قلم نصیر احمد ملازهی . نظیر احمد ملازهی از جوانان خوشفکر استان است. که در زمینه های مختلف هنری و اجتماعی ، بدرستی نقش آفرین بوده است. این پست را اختصاص دادیم به زندگی و کار نصیر احمد. رسانه ای دیگر نداریم که قدردانی مان را از جوانان و نخبگانمان که با دستهای خالی ، آثار ارزشمندی خلق کردند؛ نشان دهیم. بنابراین خودمان پیشقدم شویم و  از نخبگان فرهنگی مان ، که دغدغه احیاء و حفظ فرهنگمان را دارند ، قدردانی کنیم.

شروع کار  

 نصیراحمد ملازئی متولد 1361  در شهرستان ایرانشهر . از سال 76 با هنر تئاتر و هنرمندان تئاتر ایرانشهر آشنا شد. اولین تجربه بازیگری در نمایش( شاید وقت دیگر) به کارگردانی محمددین دشتی بود و اولین تجربه نویسندگی نمایشنامه ی ( بار دیگر با خانواده) که بیشتر یک مشق بود .اولین تجربه ی کارگردانی را هم در کنار دوستش ابراهیم ساویز با راهنمایی های محمددین دشتی در نمایش( همّل جیئند کلمتی)  تجربه کرد. این نمایش  که نویسندگی متن آن هم به نویسندگی خود نصیر احمد بود، موفقیت هایی در سطح ملی به بدست آورد. 

                                      موفقیت در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان بم 

نمایش« همّل»  در سال 78در جشنواره ی سراسری تئاتر کودک و نوجوان امید که در شهربم برگزار شد ، از بین 12 گروه شرکت کننده موفق به کسب رتبه های نویسندگی و کارگردانی اول ، موسیقی اول، طراحی صحنه ی اول و کار برتر جشنواره شود و همچنین این نمایش از سوی سازمان یونیسف و کانون نویسندگان کودک و نوجوان ایران مورد تقدیر و ستایش قرار گرفت. این نمایش سرآغاز تشکیل گروه فرهنگی و هنری تأثیر گذاری به نام آهنگ بلوچ شد. که پس از آن نمایش ها،کنسرت ها،نمایشگاه های مختلف هنری از جمله عکس و صنایع دستی، مختلفی را از این گروه شاهد بودیم. 

                                                         زهم و کپن 

اما از نصیراحمد ملازئی در چارچوب گروه آهنگ بلوچ نمایشنامه های( فیلو سوفیا،مرومرویی در پاسی از شب و زَهم وکَپُن) را شاهد بودیم و همچنین بازی در بیش از بیست نمایش که نام چند نمایش را به اختصار بیان می کنیم: (پنج ضربه در پنج مساوی با پیراهن پاره ی من) که بازیگری اول جشنواره ی سراسری دانش آموزی در اصفهان را کسب می کند.(هَمَّل جیئند کلمتی). (سفری برای آرش) .(فیلو سوفیا) که بازیگری ونویسنگی اول جشنواره ی استانی سوره را کسب می کند.( مضرات دخانیات)بازیگری اول جشنواره ی خیابانی اعتیاد را کسب می کند.(مرومرویی درپاسی از شب)که نویسندگی اول و دیپلم افتخارجشنواره ی تئاتر استانی را کسب می کند.( زهم و کَپُن)  

                                                    موسیقی دغدغه دیگر نصیر 

 اما دیگر زمینه ی فعالیت هنری ملازئی در موسیقی می باشد .او ضمن مطالعه ی جسته و گریخته در زمینه ی موسیقی بلوچی به کار خوانندگی و اگر مجالی پیش آید نوازندگی کیبورد و تنبورگ می پردازد. او در سال 89در جشنواره ی ملی جوان ایرانی شرکت کرد و گروه موسیقی آهنگ بلوچ به عنوان گروه دوم معرفی شد و در فروردین 90در هفته ی فرهنگی استان سیستان و بلوچستان در خانه ی هنرمندان پارک ایرانشهر تهران چندین برنامه اجرا کرد و در آبان 90 در جشنواره ی سراسری آواهای ایرانی به همراه استاد محمدعلی محمد حسنی و فاروق رحمانی ، شرکت کرد و گروه آهنگ بلوچ به عنوان یکی ازپنج گروه برتر جشنواره شناخته شد.
او هم اکنون با سابقه ی 9 سال تدریس دبیر دبیرستان های شهر راسک می باشد.

                                                   سریال ضرب المثلهای بلوچی 

و از آخرین فعالیت های او نویسندگی 10 قسمت از سریال ضرب المثل های بلوچی به زبان بلوچی که به تهیه کنندگی محمددین دشتی و کارگردانی رحمان ریگی برای شبکه ی استانی هامون تصویر برداری شد ، و بازنویسی نمایش زهم و کَپن برای شرکت در جشنواره ی تئاتر استانی می باشد.

محمد مرسي ، كانديداي اخوان المسلمين برنده انتخابات مصر شد و به آرزوي ۷۰ ساله اخواني براي رسيدن به قدرت و پياده كردن اسلام سياسي مدنظرشان ؛ پايان داد. ياداشت پيش رو  را حدود : سه سال قبل در مورد يكي از احزاب فعال سني مذهب كشوربنام : جماعت دعوت و اصلاح ايران كه به توعي بومي شده اخوان المسلمين است و در كنگره جهاني اخوان المسلمين عضويت دارد را نگاشته ام كه با توجه به تحولات اخير نشر آن مناسبت دارد. در ضمن اینجانب هیچ نسبت با این حزب نداشته و درج این مقاله به منظور تائید اندیشه های این حزب نیست.

نگاهی به آراء و اندیشه های جماعت دعوت و اصلاح ایران

چکیده:

 در این رساله مختصر با یکی از تشکلهای فعال در میان مناطق سنی نشین کشور و عرصه سیاست کشور بیشتر آشنا می شویم . این تشکل  با نام «جماعت دعوت و اصلاح ایران» فعالیت می کند . در این رساله به مختصری از تاریخچه پیدایش،اهداف ،رویکردها ،ساختار جماعت و دیدگاههای مختلف جماعت در مورد برخی از مهمترین دغدغه های بشری اشاره می شود.آنچنان که خواهیم دید جماعت دعوت و اصلاح ایران متاثر از تحولات در دنیای اسلام بوده و ریشه در تفکرات اخوان المسلمین مصر و آراء و اندیشه های جماعت اسلامي  پاکستان به رهبری مولانا مودودی دارد که البته با توجه به شرایط اهل سنت کشور و شرایط سیاسی حاکم بر کشور تفاوتهایی نیز با ریشه هایش دارد.

  مقدمه :

قرن بیستم و قرن بیستم را قرن پیشرفت و دموکراسی می دانند بطوریکه کشورهای دارای دموکراسی از 20 کشور در اواسط  قرن بیستم به بیش از 50 کشور در اوایل قرن حاضر رسیده است  و دیگر الگوهای اداره جامعه به نوعی منسوخ شده است در حال حاضر حتی مستبد ترین رژیمهای حاکم بر کشورهای دنیا هم خود را با پوششی از دموکراسی می آرایند تا در نزد  افکار عمومی ملل دنیا  خود و نظام سیاسی شان توجیه شود.

یکی از اسباب و لوازم  تحقق دموکراسی متشکل شدن افکار و عقاید در قالب انجمنها ،جماعات و احزاب است که بر بستری از همزیستی مسالمت آمیز ،آزادیهای اساسی و گفتمانهای تعامل محور شکل گیرد .لزوم رشد تحزب گرایی بر توسعه سیاسی ممالک به حدی است که یکی از اولین اقدامات کشورها برای رسیدن به توسعه اقتصادی و صنعتی ،  توسعه ساختارهای سیاسی بر مبنای احزاب است.در حالیکه توده گرایی و پوپولیسم و سوار شدن بر احساسات جمعی توده های غیر متشکل، اساس حکومتهای غیر دموکراتیک  را تشکیل می دهد ، عقلانیت و جلوگیری از بی نظمی های اجتماعی  و جلوگیری از رادیکالیزه شدن  جامعه حکم می کند  که  احزاب را تقویت نمود . بحرانهای اجتماعی اخیر  نشان داد که اگر عقلانیت سیاسی که خود را در حزب نشان می دهد تقویت می شد و از  حزب ستیزی در سالهای اخیر جلوگیری می شد می توانستیم به راحتی بر مسائل و مشکلات جامعه فائق آمد. به همین منظور بر آن شدیم تا یکی از تشکلهای فعال در عرصه سیاسی واجتماعی  در مناطق سنی نشین کشور به نام «جماعت دعوت و اصلاح ایران »  را در این مختصر بیشتر معرفی کنیم و تاریخچه ،خاستگاههای فکری و اعتقادات این تشکل را در مورد برخی از مهمترین دغدغه های بشر مانند: آزادی ،دموکراسی ، حقوق بشر ، نوآوری ، معنویت و...... را با استفاده از منابع محدودی که در اختیار بود رابياوريم.

 

تاریخچه :

جماعت دعوت و اصلاح ایران در اوایل انقلاب مردم ایران( سال57) با هدف تلاش برای ایجاد زمینه طرح ایده های متناسب با روزگار حاضر در عرصه دین و پرتو افکندن در پاره ایی مباحثات در حوزه اندیشه دینی در چارچوب برداشت اعتدالی و اصلاحی و در زیر مجموعه قرائت اهل سنت و جماعت از دین اسلام ،توسط عده ایی از اهل سنت از جمله ناصر سبحانی نیا ابتدا در کردستان و سپس در همه استانهایی که اهل سنت در آن زندگی می کنند دعوت و فعالیت خود را آغاز نمود. دبير کل کنونی جماعت عبد الرحمن پیرانی دانش آموخته حقوق و از اساتید و علمای کرد اهل سنت منطقه روانسر کرمانشاه است.وی در هردو کنگره جماعت که در سالهای 1380ش و 1385 منعقد شد به اتفاق آرای کنگره به عنوان دبر کل جماعت انتخاب شده است .عبدالرحمن پیرانی عضو جهانی علمای مسلمان جهان نیز هست.(دايره المعارف اينترنتي ويكي پديا)

بر اساس اساسنامه این تشکل ،جماعت دعوت و اصلاح ایران ، تشکلی اسلامی ،مستقل و علنی است که در زمینه های فرهنگی،اجتماعی و سیاسی فعالیت می کند و دفتر اصلی آن در تهران بوده و در اکثر مناطق سنی نشین فعالیت دارد.( مرامنامه و اساسنامه جماعت دعوت و اصلاح ایران،ص 7)ایدئولوژی سیاسی این تشکل بر اساس ناسیونالیسم ایرانی و اسلام گرایی سنی و ناسیونالیسم اسلامی شکل یافته است. شعار این تشکل:  آزادی ،عدالت و برادری و آرمان این تشکل بر طبق  مرامنامه : نیل به رضوان خداوند در پرتو قران و سنت تعریف شده است.

 

  امروز صبح که سرگذشت اسطوره ای :    « شیمرید و هانی » را در کتاب  منظومه های عاشقانه بلوچی ، دکتر جهاندیده میدیدم ، در آنجا که در  « دیوان بلوچی » هریک از شخصیت های این داستان عهد و پیمانی کردند و هر کدام از آنها  با وجود سنگین ،  سخت و دردناک بودن عهدشان آنرا در عمل انجام دادند ، وقتی عهد آنها را با عهد و پیمانهای امروزی قیاس کردم ، به اینکه جامعه ما در بنیانهای اعتقادی اش به لرزه درآمده است ، بیشتر فکر کردم. 

این داستان اساطیری بلوچ ، بر گرد دو شخصیت اصلی :   « شیمرید و هانی » ساخته پرداخته شده است. میر چاکر می خواهد هانی را بدست آورد ، اما ناف بری هانی ، شیح مرید( با تلفظ سرحدی) مانع است . چاکر در یک دیوان بلوچی که ، شیمرید نیز در آنجا حاضر است و گویا بعد از مستی ، ترفندی به کار می برد و هر کدام از اهالی مجلس به عهد و پیمانی وا داشته می شوند. شیمرید هم عهد می کند که اگر روز پنج شنبه ، هر کس از من چیزی بخواهد ؛ از داد و بخشش دریغ نخواهد کرد . جالب است ،  وقتی خواننده ها با اشاره چاکر ، از شیمرید همه هستی اش - هانی - را می خواهند. او با تمام سختی که دارد ، می پذیرد. این است اهمیت، عهد و پیمان در اسطوره های بلوچ . 

در مباحث توسعه ما مفهومی داریم بنام : « سرمایه اجتماعی  social capital » . اقتصاد دانان اولیه ، رشد اقتصادی را بیشتر در سرمایه فیزیکی و نیروی کار جستجو می کردند. اما بتدریج متوجه شدند با وجود  بکار انداختن سرمایه فیزیکی و نیروی کار  رشد و توسعه نیامد. از دهه 1960 میلادی ایده «سرمایه انسانی» وارد مباحث توسعه شد. آن چیزی هنوز در استان ما شکل نگرفته است. توسعه انسانی ناظر بر آدمهای کاربلد و کاردانی است که با استفاده ازتجربه ، تحصیلات و مهارتهای مختلف ، تولید را با ایده ها و خلاقیت هایشان افزایش دهند. کارآفرین و کارآفرینی در اینجا ظهور و عینیت می یابد. با وجود بهره برداری از سرمایه فیزیکی و رشد سرمایه انسانی در بسیاری از کشورها باز هم از رشد و توسعه خبری نبود!!!! از اینرو از 1980 به بعد مفهومی وارد ادبیات توسعه شد ؛ بنام : « سرمایه اجتماعی» . سرمایه اجتماعی ، مفهومی عمیق و گسترده است که بار معنایی زیادی دارد. و در سطوح مختلف فردی ، میانی حامعه و کلان مورد بررسی قرار میگیرد.  اما بطور کلی سرمایه اجتماعی : نظامی از هنجارها و باید و نباید های مثبت و مشترک در میان جمع زیادی از مردم است ، که سبب بسط و گسترش فرایند مشارکت در حوزه های مختلف می شود.  و در  زبانی دیگر ، سرمایه اجتماعی : چفت و بست شدن ، سرمایه های انسانی با هم و برای کارهای بزرگ توسعه ای بر روی مواد خامی مانند : اعتماد ، صداقت ، پایبندی به تعهدات اجتماعی و ارزشهای مشترک یک گروه است. زمانیکه که سرمایه اجتماعی در جامعه ای ایجاد شد با انواع دیگر سرمایه ها می تواند به ترقی و تعالی بینجامد.  

 اسطوره ها ، بیان حوادث و واقعیت های  تاریخی یک ملت  هستند. اسطوره ها ،  متاثر از سنت ها و آیین های فرهنگی که بصورت زیر پوستی هستند و در کنشهای مردمان در حال باز تولید هستند. متاسفانه بسیاری سرگذشت های ما که اسطوره شده اند ، ضد توسعه هستند. اما ما می توانیم با باز آفرینی و توجه به  اسطوره های مفید ،  به حیات فرهنگی و توسعه کمک کنیم. اهمیت عهد و پیمان در  داستان شیح مرید و هانی از آن دست مفاهیمی است که می تواند  در ایجاد « سرمایه اجتماعی» کمک کند. 

 متاسفانه دست تقدیر و جبر طبیعت ، ما را از داشتن سرمایه های فیزیکی محروم کرده است و باز بدلیل عوامل مختلف اکثریت نیروی کار ما « ناس به دهن »  و فاقد هرگونه توانمندی در خیابانها سرگردان و سربار جامعه اند .  و از طرف دیگر  بدلیل: شکل نگرفتن سرمایه انسانی ،  ساختار اجتماعی طایفه گرا که همکاری گسترده رابر نمی تابد  و نظام اعتقادی و  هنجاری غلط و ضد توسعه  ایجاد سرمایه اجتماعی هم با موانع رو بروست که همه این عوامل سبب بوجود نیامدن یک بخش غیر دولتی توانمند برای توسعه همه جانبه شده است. 

عهد و پیمانت بلوچی باد !! 

                        

      چند روز قبل که وبلاگ یکی از این  ویکی ها را می دیدم ، آنقدر الفاظ زشتی در وبلاگش دیدم ، که ناخودآگاه در بخش ستون نظراتش درباره جمله ای که در متن یکی از پست هایش به آن اشاره داشته به این مضمون :«  ...به رای مردم احترام بگذاریم » نوشتم : « دوست عزیز اول باید به خود مردم ، شخصیت و کرامت انسانی مردم احترام بگذاریم ، آنگاه بعد از اینکه از این مرحله فارغ شدیم ، می رسیم به احترام به رای و نظر مردم ».  عجبا! ما در گام اول ، لنگ می زنیم و شخصیت و کرامت انسانی انسانها را به هیچ انگاشته ایم ، آنگاه دم از احترام به رای مردم می زنیم!!! 

جایزه ایگ نوبل (Ig Nobel prize)  تقلیدی تمسخر آمیز و هجو آمیزی است از جایزه نوبل که هرساله همزمان با جایزه نوبل در دانشگاه هاروارد آمریکا در رشته های مختلف ، به 10 واقعیت برتر که ابتدا باعث خنده و سپس به فکر فرو رفتن مردم شود؛ داده می شود. فکر کنم سال 2008 بود در آن سال جایزه صلح نوبل را به دیپلماتی از کشور دانمارک دادند . ایگ نوبل  هم به « کمیته اخلاق بیوتکنولوژی غیر انسانی دولت سوئیس » و مردم سوئیس به خاطر به رسمیت شناختن « شاءن گیاهان » تعلق گرفت!!! یعنی سوئیسی ها ، از حقوق انسانها رد شدند و حقوق حیوانات را تمام  و کمال رعایت کردند تا رسیده اند به حقوق گیاهان .

خدایا مای مسلمان  کجاییم غرب کافر به کجا رسیده است ؟!!! ما هنوز ادبیاتمان سراسر فحش و ناسزاست .همین امروز دوستی  مهاجری که سالهای سال با ما زیسته و بهتر از خودمان  ما و فرهنگمان را می شناخت ؛ می گفت : « در بین شما بلوچها ، بکار بردن الفاظ زشت خیلی عادی است و جرئی از ادبیات محاوره ای شماست» رجوع کردم دیدم تا حد زیادی درست می گوید. حالا از عوام با اغماض پذیرفته است اما از قشر برگزیده و نخبه ،  نه. 

آنها کجایند ما کجاییم ؟ . « اصلاح رفتاری » تا رسیدن به مرحله بعد یعنی :« اصلاح ساختاری » یک ضرورت است. پس همین امروز در رفتارهایمان تجدید نظر کنیم. 

نویسنده: بلوچ روشنگر

از «خربازار» تا «اینجاهیچی نداره»؛ اما چرا؟
1.لطفاً عجله نکنید، اگر متن را تا به انتها بخوانید، متوجه می شوید که عنوان چندان بی ربط و مبهمی نیست؛ اما اگر چنین نشد، ایرادی ندارد؛ مگر کجای زندگی بشر، کاملاً عریان و واضح است که عنوان ما ادعای وضوح و بی پرده گی داشته باشد!
2. آنطوریکه خودآگاهم گواهی می دهد، پشت سر گذاشتن رخدادی بسیار ساده در زندگی روزمره و قبل از آن ذهنیت حاصل از خواندن دو متن، که هیچکدام از آنها ارادی و برنامه ریزی شده نبودند، انگیزه ای شد برای نوشتن متن پیش روی-که نمی دانم چه مسیری را طی می کند و با چه جمله و یا ایده ای ختم می شود- اما آنچه که مشخص است، مفید بودن نوشتن است؛ چون ایده ها زمانی وجود و هستی می یابند که نوشته شده و حضوری فیزیکی بیابند و مهم تر از همه شانس نقادی پیدا کنند؛ مگر چند درصد ایده ها و نگرش ها، به افتخار نقد شدن نائل می شوند؟ ورود نوشته ای به حریم نقادی اخلاقی، خود حرمتی برایش خلق می کند. از سوی دیگر، کمیت و کیفیت نقادان آگاه و اخلاق گرا، خود شاخصی است برای سنجش میزان فرهیختگی و رشدیافتگی فرهنگی یک جامعه که نمی دانم، جایگاه جامعه ی ما از این منظر، کجاست؟

3.شنبه، اول خردادِ یک هزار و سیصد و نود و یک، بعد از غروب جهت خرید بستنی برای دخترک سه ساله ام، جلوی یک بستی فروشی در میدان ارکیده زاهدان، توقف می کنم. هنگامی که جلوی پیش خوان، منتظر آماده شدن سفارشم ایستاده ام، شنیدن جمله ی کوتاهی از زبان یکی از فروشنده های بستنی فروشی –که جوانی 20 ساله به نظر می رسد و لهجه اش به یکی از استانهای همسایه می خورد- به شدت تکانم می دهد. جوان بستنی فروش در جواب دو نفر از مشتریانش که مسافر اند و جویای جاهای دیدنی و سوغاتی های زاهدان هستند با حالتی تحقیر آمیز می گوید: «خودتونو خسته نکنید، اینجا هیچی  نداره». 
4.با شنیدن جمله ی فوق، نوعی احساس نفرت، درونم شکل می گیرد! خیلی سریع با خودم فکر می کنم که انسان چه موجود عجیبی است؛ از یک طرف، از اینجا نان می خورد و خود را عاشق مردمان اش جا می زند و از طرف دیگر، همینکه از نگاه مردمان رها شد و احساس نمود که دیگر آنها حضور ندارند، نگاه تحقیر آمیزش را نسبت به آنها بیان می کند، هر چند که بعضی اوقات محاسباتش به هم می خورد و متوجه حضور غیرخودی ای چون من که- چند ساعتی از روز لباسی غیر از لباس بومی و اصیل اش را در تن دارد- نمی شود و دنیای ذهنی اش را لو می دهد.

5.تصمیم می گیرم که حق بستی فروش را کف دست اش بگذارم و او را متوجه نگاه تحقیر آمیزش کنم، که ناگهان احساس نفرت، جایگزین احساس واقع گرایانه تری می شود و به خود می گویم که واقعیت این است که او آنچیزی را بیان می کند که دیده است؛ مگر زاهدان همچون اصفهان و شیراز و تهران مرکز حکومتی بوده است که بناهای باشکوهی در آن ساخته شده باشد و یا قدمت آنچنانی دارد که در آن نوعی مدنیت و شهرنشینی ریشه دار و ته نشین شده شکل گرفته باشد. بعد از این خودگویی ها و بدون اینکه حرفی بزنم، سفارشم را تحویل می گیرم و به راه می افتم و وقتی به خود می آیم که راننده جلویی با چراغ هایش متوجه ام می کند که دقت چندانی در رانندگی ندارم، انگار او هم فهمیده است که از هوشیاری کامل برخوردار نیستم و ذهنم جای دیگری است! در این درگیری ذهنی ناگهان متوجه می شوم که بین رخداد فوق و آخرین نوشته های یاسر کرد و واحد برهانی- به ترتیب «راستی، سوغات شهر شما چیه؟» و «سفرنامه سراوان 10» - چه ارتباط های معنا داری وجود دارد و اگر آنها را همچون قطعات یک پازل، کنار هم قرار دهیم، چه منظر خاص و بدیعی که از ساختار اجتماعی جامعه ی بلوچی، شکل نمی گیرد.
6.یاسر کرد در نوشته اش از کم کاری اقتصاد فرهنگی جامعه ی بلوچی گله مند است. او از مخاطبش که در واقع همان جامعه اش است، می پرسد که چرا در عصر جهانی شدن و ارتباطات که جوامع و فرهنگ ها با کپسوله کردن مهم ترین عناصر فرهنگی و شیوه ی زیست شان، حوزه ی فرهنگی شان را گسترش می دهند، ما هنوز نتوانسته ام چنین کاری کنیم. جدا از گرایشات و قضاوت های فردی متفاوتی که ما نسبت به ماهیت جهان جدید داریم، در این جهان اگر فرهنگ ها کالایی نشوند محکوم به زوال و نابودی اند و امکانی برای معرفی نمودن خودشان به دیگران ندارند. حسرت نویسنده وقتی دو چندان می شود که از یک طرف انواع و اقسام غذاها و خوراکی های بلوچی را می بیند که به سادگی و با داشتن مقداری اراده و پشت کار می توانند به عنوان سوغاتی و یا هر عنوان دیگری، موجب تحریک شدن ذائقه ایرانیان شوند و از طرف دیگر، بی خیالی و خالی بودن ویترین جامعه از این قبیل چیزها!

7.متن دوم، قسمت دهم سفرنامه ی واحد برهانی به سراوان بود که تشکیل دهنده ی یکی از امکان های خلق این متن، است. این سفرنامه که آمیزه ی از مشاهدات واقعی، تخیل داستان نویسی و مهم تر از همه، خودگویی های نویسنده، بعنوان تجسم ناخودآگاه جمعی جامعه ی امروز بلوچی، است، در لایه های عمیق اش دادخواستی اجتماعی است علیه ی افول یک شیوه ی زیست تولیدی سازنده و ظهور یک شیوه ی زیست دلالی مضمحل کننده. نویسنده همچون ناظری اخلاقی و غمگین جهانی را نشان می دهد که نوکیسه گان ریزه خوار سفره ی سرمایه داری دلالی و نه تولیدی، تبدیل به بالانشینان جامعه شده اند و آنها که عمدتاً، شاگرد فراری ها، لومپن ها و چاله میدان نشینان جامعه بوده اند اینک با پشت گرمی اسکناس های رسیده از خوان قاچاق، نهایت سودایی که در سر دارند، ارضای لجام گسیخته ی میل جنسی و عقده های جوراجوری، است که روح شان را سوهان می زند!
8.در دنیای نوکیسه گانِ هم قوم ما، همچون هر جای دیگری، پول معیار و مبنای همه چیز است و تولید، فرهنگ و آموزش، تمسخر و پوزخندی بیش نیستند. برای آنها تنها حقیقت هستی دور نماندن از معبودشان-پول- است؛ حتی اگر روزی لازم باشد، همچون دارو دسته ی شعبان بی مخ ها به جان نیروهای اجتماعی مترقی و روشنفکر می افتدند و نقش جاده صاف کنی شان را به خوبی ایفا می کنند. علاوه بر معضله های فرهنگی و سیاسیِ بالقوه ی نوکیسه گان، معضله های اجتماعی و اقتصادی باالفعل شان، حکایت مفصلی، است. وقتیکه می شود با راه انداختن «خر بازار» اینچنین ساده و سریع به پول های آنچنانی رسید، دیگر پرداختن به تولید کشاورزی و دامداری سنتی و یا نوع مدرنیزه شده اش، چیزی جزء حماقت محض نیست! دیگر دانش آموز با چه توجیهی سالهای متمادی روی میزهای سخت می نشیند تا بعد از ورود به دانشگاه، شاید به شغل و پولی برسد؛ وقتی «نقد بازارِ» ریسک پذیر و هیجانی وجود دارد، چه کسی «نسیه بازار» آرام و بی هیجان را می پسندد، آن هم برای مردمانی که تمنای خطرکردن را داشته و دارند!

9.لذا نفرینم را با تمام وجود نه نثار آن جوان بستی فروش و ناآگاه از داشته های فرهنگی مردمان این سرزمین- که بلوچستان اش نامیده اند- بلکه نثار اقتصاد دلالی و غیرتولیدی می کنم که از وقتی پایش در اینجا باز شده همچون اژدهایی هزار سر مشغول بلیعدن هستی اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی بلوچستان، بوده است و معلوم نیست اگر ادامه پیدا کند چه چیزی را باقی خواهد گذاشت؟ تا وقتیکه این اقتصاد وجود دارد، چه کسی به خودش زحمت می دهد که نخلستان های سر به فلک کشیده به بار آرد که چشم هر توریستی را به رقص در آورد؛ چه کسی خلاقیت به خرج خواهد داد تا غذا، لباس، صنایع دستی و معماری بلوچی را از قفس محلی برهاند و دیگران را از آنها بهره مند سازد. تا نیاز واقعی برای خلاقیت در جامعه وجود نداشته باشد و آدمها برای بدست آوردن پول مجبور به خلاقیت نباشند، انتظار تحقق رخداد جدیدی در جامعه، بیشتر به رویا می ماند تا واقعیت. پس وقت را از دست ندهیم و به نقد بی رحم اقتصاد دلالی غیرتولیدی بپردازیم هر چند که در نگاهی سطحی ممکن است بگویند مگر برای مردم امکان دیگری باقی مانده است یا وجود دارد؟

کاریکاتورهایش را در هفته نامه مرز پرگهر می دیم ، البته بیشتر با روزنامه زاهدان کار می کرد و در صفحه آخر این روزنامه ، همیشه کاری از خدایار نارویی وجود داشته و دارد. خدایار با نشریاتی دیگر هم همکاری داشته است از جمله : اسوه ، صبح زاهدان و ماهنامه طنز و کاریکاتور.

سال 2006( 1385) سال مهمی برای خدایار و استان ما بود. در این سال خدایار نفر دوم جایزه کلاه نقره ای در  کشور بلژیک شد که سالیانه برگزار می شد. البته برای خدایار دعوتنامه و ویزا و حتی بلیط هم فرستادند ، اما خدایار این جشنواره را ازدست داد. 1800 یورو جایزه خدایار بود که توانست از شعبه ارزی بانک ملی زاهدان آنرا اخذ کند.

خدایار نارویی متولد 1356 در شهر خاش است . وی دارای مدرک کاردانی متالوژی از دانشگاه سیستان و بلوچستان است. وی 5 سال مربی فنی و حرفه ای در ایرانشهر بوده و 6 سال است که در استخدام آموزش و پرورش است و در حال حاضر ساکن ایرانشهر است.

کاریکاتورهایش ، موضوعات متنوعی را در بر می گیرد ، اما موضوعات اجتماعی بیشترین حجم کارهایش را تشکیل می دهند .

خدایار را مدتی است که بیشتر می بینم . مظلوم ، ساکت و کم حرف . پاسخ هایش کوتاه است . روزمرگی های زندگی و بی ارج و مقدار بودن هنر در این استان ، اتگیزه های او را هم کمرنگ کرده است . 

خدایار جز معدود  هنرمندانی است که از ابراهیم بلوچ  رئیس سابق اداره فرهنگ و ارشاد ایرانشهر و شهردار فعلی نیکشهر رضایت داشته و با نیکی از او یاد می کند. البته حمید بارکزهی رئیس شورای شهر ایرانشهر که خود نیز دستی در کار هنر و کاریکاتور دارد، مقام دیگری است که مورد احترام خدایار است.

آرزوی خدایار نیز جالب است ، او می خواهد در کارش موفق باشد و در مسابقات مختلف حائز رتبه بشود. البته بدست آوردن پول از هنرش نیز از دیگر دغدغه هایش هست که آنرا بر خلاف دیگر هنرمندان با صداقت بر زبان می آورد.

عیب کارش هم ، آکادمیک نبودن و بروز نبودن است. اطلاعاتش با توجه به رشته تحصیلی اش که متالوژی است در کاریکاتور زیاد نیست. اما ذوقی در کارش است که کاستی هایش را زیاد نمایان نمی کند. دوست داریم ، از کارهای خدایار در زمینه های استانی بیشتر ببینیم. در ضمن خدایار وبلاگی هم دارد .که برخی کارهایش را در آن نمایش می دهد.  برای این فرزند شایسته وطن آرزوی موفقیت دارم.